Matcha een mooie theeceremonie
Matcha thee is anders dan andere thee. Matcha thee bereiden en drinken is een bepaalde theeceremonie. Een theeceremonie die, in de huidige vorm, ontstaan is in Japan. Waar het om gaat is dat de bereiding en het drinken van deze thee met grote aandacht plaatsvindt en volgens een vaste manier van werken. Alleen op de juiste wijze toegepast, is deze thee ook rustgevend én focus verscherpend. Hoe werkt het precies, betreft het specifieke thee, wat doet het exact voor de mens én hoe specifiek is de bereidingswijze?
Wat is het voor thee en hoe is de theeceremonie ontstaan?
Er wordt vaak gezegd dat Matcha thee uit Japan komt, maar feitelijk ligt de herkomst veel verder terug in de tijd én niet in Japan maar in China. We spreken over de Song-dynastie, van 960 tot 1279. In deze periode was theezetten vanuit poedervorm erg populair in China. Het waren de Zenboeddhisten uit Japan die deze thee tijdens hun reizen tegenkwamen in China, dit meenamen naar Japan en er vervolgens een eigen theeceremonie van maakten. Vervolgens is het effect wat deze ceremonie, bereiden en nuttigen op exact die wijze, langzaam maar zeker duidelijk geworden en ingebed in de samenleving aldaar.
Thee in poedervorm
Deze thee in poedervorm gaat uiteindelijk al terug tot de Tang dynastie, van 618 tot 907. In die periode werden theebladeren gestoomd en in pakketjes verwerkt. De verharde pakketjes kon je in delen roosteren en vervolgens verpulveren. Hier ontstond poeder uit, wat vervolgens in heet water werd opgelost. Soms werd er nog wat zout aan toegevoegd. In het verlengde van deze werkwijze werd aansluitend in de Song dynastie de thee in poedervorm als het ware opgeklopt. Dit laatste aspect was de aanleiding voor de Japanse monniken om dit mee te nemen naar Japan en verder uit te werken tot de huidige matcha theeceremonie.
Matcha thee, anders dan gewone thee
Normaliter drink je thee welke verwerkt is in een zakje of je doet losse bladeren in een speciaal houdertje. In beide gevallen geldt dat je het zakje of houdertje een moment in het hete water houdt, zodat er thee van getrokken kan worden. Al naar gelang de smaak kan je het langer of korter in het hete water houden.
Matcha thee kent een andere manier van verwerken. In het verlengde van hoe het in het oude China werd verwerkt, wordt nog steeds de thee in poedervorm aan het hete water toegevoegd, opgeklopt met een speciale klopper en gedronken. De Japanse monniken hebben van dit hele proces een speciale theeceremonie gemaakt, waarbij rust en aandacht essentiële woorden zijn.
Overigens is het zo dat ook matcha thee van dezelfde groene thee gemaakt wordt als de andere groene thee in losse of zakjes thee, namelijk camellia sinensis.
Wat heb je nodig voor een matcha theeceremonie en hoe werkt het?
Japan heeft een echte theecultuur en bepaalde rituelen maken daar vaak deel vanuit. De matcha theeceremonie maakt onderdeel uit van de veel uitgebreidere Japanse theeceremonie. Onderdeel van de matcha theeceremonie die wel ook wel eens theeritueel noemen, is de zorg en aandacht die je schenkt aan het bereiden van de thee. Het hele proces rond de bereiding en het nuttigen moet volgens een bepaalde manier van werken afgewikkeld worden. Pas dan levert het de combinatie van rust en in combinatie met een verscherpte focus op.
Wat heb je nodig en wat kost het?
De thee koop je in poedervorm bij de (online) theespeciaalzaak of de biologische winkel. De smaak komt het dichtst bij de normale groene thee. Als je de thee voor het eerst gaat gebruiken, moet je het ‘setje’ ook hebben. Het setje voor de matcha thee bestaat uit:
– een bamboeklopper (aangevuld met de chasentate, houder voor klopper)
– een bamboelepeltje
– een brede kom (bamboe of steen)
Deze setjes zijn in zijn geheel te koop en de prijs varieert van € 15 tot € 75. Je kunt het dus zo duur maken als zelf wilt. Het belangrijkste van het setje is de bamboeklopper en die kan je ook los kopen voor zo’n € 15 tot € 20.
Let erop dat de kom breed genoeg is, zodat je klopper voldoende ruimte heeft om de poeder los te kloppen. Het betreft bij voorkeur de gemalen thee van de eerste oogst (tencha ofwel nieuwe thee). Het kloppen is in de praktijk geen overbodige luxe en dat merk je als je het ritueel volgt.De ceremonie uitvoeren
Volgtijdelijk bestaat de ceremonie uit de volgende stappen:
– Begin met de tijd te nemen en dus niet snel een kopje thee zetten.
– Leg al je te gebruiken materialen klaar.
– Je zet de waterkoker aan en laat je op 75/80 graden gereed zijn.
– Poeder afwegen met speciale lepel, is ca. 1 gram matcha op 70/80 ml water.
– Met de speciale bamboeklopper (chasen) het poeder goed loskloppen.
– Voeg heet water toe en blijf kloppen, er ontstaat een schuimend laagje.
– Als de thee gereed is ga je met aandacht de kom thee nuttigen.
Wat is het effect van deze thee op het lichaam?
Bij iedereen zal het effect net weer even anders uitpakken, maar enig effect merk je vaak na 30 tot 60 minuten. Er zijn wel enkele algemene kenmerken die in meer of mindere mate gelden als je matcha thee drinkt.
Wanneer te gebruiken?
Deze thee drink je één of maximaal twee kopjes per dag. Naast het gegeven dat het je een bepaalde rust geeft, word je er helder(der)/scherp(er) van. Dit maakt dat het vaak wordt afgeraden deze thee later in de middag of avond te drinken. Het zou je nachtrust kunnen verstoren.
Je zou het bijvoorbeeld standaard bij je ochtendmaaltijd mee kunnen nemen. Voor andere mensen kan een dergelijk kopje thee ook bij de lunch handig zijn. Het kan je bijvoorbeeld helpen een middagdipje op te vangen.
Wat doet het met je?
Ten eerste kunnen we stellen dat matcha thee boordevol antioxidanten zit. Antioxidanten beschermen tegen de schadelijke vrije radicalen. Ze neutraliseren deze als het ware. De thee had voor de monniken een dubbele werking, namelijk het rustgevende en kalmerende effect in combinatie met het kunnen houden van de focus. Je bent dus ontspannen en toch scherp, een combinatie die je niet vaak ziet in één product.
De theeceremonie zoals wij dit nu in het westen kennen, wijkt in feite nauwelijks af van wat de monniken in Japan ooit bedacht hebben. Alleen was het destijds erg prettig tijdens de lange meditatiesessies van de monniken. Deze theeceremonie geeft je tegenwoordig een moment van even pas op de plaats maken in een druk westers leven.
Kwaliteit matcha
Zoals met alles, heb je ook bij deze thee verschillen in kwaliteit. De oudere thee (premium kwaliteit), veelal een stuk duurder, is wat zoeter. Heb je er weinig verstand van, dan is de algemene regel dat hoe intenser de kleur groen van de thee is, hoe beter de kwaliteit is. Het poeder moet zijdezacht aanvoelen. Het gewone matcha poeder is zo’n € 10 tot € 14 per 30 gram. Voor dezelfde hoeveelheid premium kwaliteit ben je € 30 tot € 35 kwijt.
Overigens is er ook een culinaire versie van matcha, voor het maken van bijvoorbeeld koekjes of gebak. Ben je van de gezonde shakes, dan is het ook een optie om matcha toe te voegen. Deze versie is over het algemeen minder van kwaliteit en niet geschikt om te gebruiken als thee.
